Jant

Jant

Jantlar, otomobilin hareketlenmesi için en önemli aksamlardan birisi olup lastiğin takıldığı kısımdır.  Otomobillerin hareket edebilmesi için olmazsa olmaz olan parçalardandır. Jant, otomobillerin aks sistemine bağlı olduğu kısımda bulunmaktadır.Jantların pek çok çeşidi bulunmaktadır.

Jant Çeşitleri Nelerdir?

1 )İç Lastiksiz Jant (Tubeless Jant)

Bu jant türü, lastiğin iç kısmında iç lastiği olmayan jantları içermektedir. Bu jant türüne yalnızca dış lastik takılmaktadır. Bu türde iç lastiğe ihtiyaç duyulmamasının sebebi; jant ve lastiğin birbirlerine yapışmaları sonucunda ara kısma hava kaçmasının engellenmesidir. Yalnızca jant ve dış lastik kısımlarından oluşmaktadır. Ülkemizde ilk olarak 1980’li yıllarda üretilmeye başlanmıştır.

a)50 Lastik Oturma Açılı Jant:

Bu jantlar, kamyonet lastikleri için üretilmektedir. Standart ve düşük profile sahip olan kamyonetlerin lastikleri için üretilmektedir. Ölçüleri; 13”, 14” ve 17” tir.

b)150 Lastik Oturma Açılı Jant:

Bu jantlar, geniş kesitleri olan lastikler için üretilmektedir. Ölçüleri; 17,5”, 19,5” ve 22,5” tir.

1. c) 50 Lastik Oturma Açılı 4 Parçalı Jant:

80 serisinden olan lastikler için üretilen jant tipidir. Ölçüsü 20” tir.

2) İç Lastikli Jant (Tube Tyre Jant)

Bu jant tipinde iç lastik kullanılmaktadır. Bu jant türünde bulunan bölümler şunlardır; göbek, çember ve segman. Tüm jantlarda bu kısımlar olmayabilir. Yani bazı jantlarda çember ve segman kısımları yerine kombine çember bulunmaktadır.

3) Göbeksiz Jant (İspit Jant)

Bu jant türünün özelliği; hem iç lastikli olarak hem de iç lastiksiz olarak kullanılabilmeleridir.

Jant Sayısal Değerleri

Bijon veya Somun Sayısı

Aracınızın jant lastik kısmına baktığınız zaman, aracınızda bijon anahtar, somun veya vidanın olduğunu görürsünüz. Bazı durumlarda bijon anahtarını ve somunu örten kapak bulunmaktadır ancak tüm arabalarda bu parçalar bulunmaktadır.

Aracınızdaki bijon sayısına bakarak jant tercihinizi doğru olarak yapabilirsiniz. Bijon anahtar deliği sayısı ile bijon sayısı farklı şeylerdir. Bazı jantlarda olması gerekenden daha çok bijon anahtar deliği bulunabilmektedir. Bu durum teknik olarak değil, tamamen pazarlama ile alakalı bir göstergedir.

Otomobilinizin jantında 5, 4, 6, 8, 3 ya da 12 tane bijon/somun olabilir.  Genel olarak binek otomobillerde 4 veya 5 bijon bulunmaktadır. Fakat bazı arazi araçlarında bu sayı 6 bijona çıkmaktadır. 8 ve üzeri olan bijon sayısı, genel olarak ticari araçlarda bulunmaktadır. Bijonlar konusunda ipucu vermek gerekirse; bijon sayısı, diğer jantlarla karşılaştırıldığı zaman simetrik duruş görmüyorsanız mutlaka eksik bir bijonunuz var demektir. Böyle bir durumla karşılaştığınızda en kısa sürede mutlaka acil servis çağırmalısınız çünkü bu şekilde yolculuk yapmaya çalışmak çok tehlikeli olacaktır.

Unutulmaması gerekir ki standart olarak 5 bijonlu bir otomobile 4 bijonlu bir jant takılamaz. Bu durum; eldivenlerin ayaklara geçirilmeye çalışılması kadar olumsuz bir durumdur.

PCD (Pitch Circle Diameter) Bijon Somun Anahtar Delik Aralığı Çapı

Otomobilinizin kaç bijona sahip olduğunu tespit ettikten sonra diğer aşama; bijonlar arasındaki mesafenin belirlenmesidir. Bijon aralık mesafesine kısaca PCD denilmektedir. Genel olarak bu sektörde iş yapan herkes İngilizce kısaltmasını bilmekte ve kullanmaktadır.

Jant ve lastik sektöründe İngilizce terimlerin yanı sıra Almanca terimler bile kullanılmaktadır. Bijon aralığı çapı; bijonlar arasına çekilmiş olan kırmızı bir çizgi olduğunu varsaydığımızda bu kırmızı dairenin çapı olan kısım bize PCD değerini yani bijon aralığı değerini vermektedir. En çok kullanılan PCD’ler örneklendirilirse; bunlar bijon sayısı ile birlikte söylenmekte olduklarından 5/100, 4/100 veya 5/112 değerleri ile ifade edilmektedir. Sürücüler, bijon sayısına göre jant alabileceklerini zannediyorlarsa yanılırlar. Çünkü bijon sayıları, otomobillerin markalarına ve modellerine göre değişiklik göstermektedir.

Örneğin 5/114 ve 3 PCD değerli bir jantı alıp ta; orijinali 4/100 olan otomobilinize takamazsınız. Eğer illa takmak istiyorsanız, büyük oranda modifikasyon yapmanız gerekmektedir. Buda oldukça yanlış bir hareket olacaktır.

Merkez Göbek Deliği

Merkez göbek deliği kavramı, oldukça basittir ancak anlatılmak istenen yazıya dökülmek istenince olduğundan daha karmaşık ve uzun izlenimi verebilir. Aracınızın jant göbeğini, tamircinize sorarak en doğru ve en kısa yoldan bilgiyi edinmiş olursunuz. Tarım makineleri ve ticari araçlar başta olmak üzere otomotiv sektöründe farklı jant göbekleri kullanılmaktadır.

İki farklı tipte aks yani jant tasarımı vardır. Bunlar; Göbek Merkezli (Hub Centric) ve Bağlantı Merkezli (Lug Centric)dir. Göbek merkezli olan jant göbek delikleri, tüm binek otomobillerde kullanılmakta olan ve en yaygın kullanıma sahip göbek merkezi tipidir. Jant göbek merkezleri, purye sonrasında jant göbek deliğini karşılamakta olan çıkıntı ile birlikte aynı hizaya getirilirler ve jant ile bağlanırlar.

Jantın daha ağır olması sebebiyle, otomobilin ağırlıkları bilhassa bijonlara binmektedir. Normal olarak jant göbek deliği kısmı, araç göbek deliğinden yani spigot ismi verilen kısımdan daha büyüktür. Ayrıca plastik bilezikler vasıtasıyla jant araca takılır. Belirtilen bu plastik ring ismi verilen parçaların, hiçbir sakıncası bulunmamaktadır.  Hatta balataların kontrolü esnasında faydaları bile dokunmaktadır. Jantın ve aracın uyumlu olmasında önemli olan bijon ve somun parçalarının otomobile sağlam şekilde bağlanmalarıdır.

(Lug Centric) yani Bağlantı merkezli olan jant tasarımları, otomobil aks/puryesinde herhangi bir çıkıntı olmaması sebebiyle; bijonlar ya da somunlar aracılığıyla bağlantı gerçekleştirilebilmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi bijonların ve somunların sağlam bir şekilde bağlanması çok önemlidir.